Kwestia zakazu konkurencji w umowie o pracę była już wielokrotnie omawiana na blogu. Przyjrzyjmy się tym razem popularnej w obiegu umowie zlecenia.

Czy w umowach cywilnoprawnych, jaką jest np. umowa zlecenia można zamieścić klauzulę o zakazie konkurencji w czasie jej trwania ?

Czy można zobowiązać zleceniobiorcę do powstrzymania się od zakazu konkurencji po jej ustaniu ?

Generalnie strony mają prawo wprowadzać zapis o zakazie konkurencji w umowie zlecenia. Umożliwia im to ogólna zasada wyrażona w art. 353¹ Kodeksu cywilnego, która kształtuje tzw. swobodę zawierania umów.

Co do zasady nie ma również przeszkód prawnych aby strony umówiły się, że zakaz taki obowiązuje także po wygaśnięciu umowy.

Pamiętajmy jednak o tzw. zasadach współżycia społecznego, na które może powołać się zleceniobiorca, któremu np. pozbawiono możliwości pracy w firmie konkurencyjnej po zakończeniu umowy nie przewidując za to żadnego ekwiwalentu. Takie postanowienia są już ryzykowne dla przedsiębiorcy i grożą stwierdzeniem nieważności postanowienia o zakazie konkurencji.

Należy bowiem przytoczyć często cytowany wyrok Sądu Najwyższego, zgodnie z którym nieodpłatny zakaz konkurencji po rozwiązaniu umowy zlecenia jest nieważny, ponieważ jest sprzeczny z zasadą swobody umów (wyrok SN z dnia 11 września 2003 r., sygn. III CKN 579/01).

Reasumując – w umowie zlecenia można wprowadzić zakaz konkurencji nawet nieodpłatny – na czas trwania umowy, zaś na okres po jej wygaśnięciu – za jakimś określonym i rozsądnym ekwiwalentem pieniężnym. Pomimo bowiem, iż prawo nie wymaga wypłacania ekwiwalentu co do umów cywilnoprawnych, to praktyka sądowa wskazuje już na tą powinność.