W dzisiejszym wpisie omówione zostaną kwestie dotyczące zakazu podejmowania działalności konkurencyjnej przez członków zarządu w spółkach kapitałowych.

Najpierw o ustawie.

Zgodnie z art. 211 Kodeksu spółek handlowych (odpowiednio 380 ksh), członek zarządu nie może zajmować się interesami konkurencyjnymi ani też uczestniczyć w spółce konkurencyjnej jako wspólnik spółki cywilnej, spółki osobowej lub jako członek organu spółki kapitałowej bądź uczestniczyć w innej konkurencyjnej osobie prawnej jako członek organu. Zakaz ten obejmuje także udział w konkurencyjnej spółce kapitałowej, jeśli członek zarządu posiada co najmniej 10% udziałów lub akcji tej spółki albo prawo do powołania co najmniej jednego członka zarządu.

Jak wynika z powyższego, ustawodawca dość szeroko określił pojęcie działalności konkurencyjnej członka zarządu. Co na to orzecznictwo? 

Zgodnie ze stanowiskiem przedstawicieli judykatury „Jako interes konkurencyjny w rozumieniu art. 211 § 1 k.s.h. należy zakwalifikować nie tylko wykonywanie pracy lub usług na rzecz podmiotu prowadzącego działalność konkurencyjną, ale także takie zachowania członka zarządu, które mogą niekorzystnie wpływać na sytuację majątkową spółki – ułatwianie takiemu podmiotowi prowadzenia działalności gospodarczej, doradzanie, dostarczanie towarów, udzielanie kredytów, przekazywanie informacji o kontrahentach spółki czy metodach produkcji, a więc dokonanie czynności na rzecz innego podmiotu prowadzącego działalność konkurencyjną. Taka sytuacja tym bardziej zachodzi, gdy członek zarządu zawiera z takim podmiotem umowę o świadczenie usług, które są już częściowo wykonane a częściowo wykonywane przez reprezentowaną spółkę, niosącą dla niej niekorzystne skutki finansowe”.

Jakie możliwości ma Spółka w przypadku, gdy członek zarządu dopuścił się działalności konkurencyjnej?

Może podjąć czynności zmierzające do zawieszenia członka zarządu, odwołania członka zarządu z pełnionej funkcji, może pociągnąć go do odpowiedzialności odszkodowawczej cywilnej albo nawet do odpowiedzialności karnej.

Podstawą w takim przypadku do dochodzenia przez Spółkę naprawienia szkody stanowi art. 293 ksh. Spółka może wytoczyć powództwo naprawienie szkody w terminie jednego roku od dnia ujawnienia czynu wyrządzającego szkodę, czyli naruszenia zakazu konkurencji. To na spółce ciąży obowiązek dowodowy, czyli wykazania, że członek zarządu faktycznie dopuścił się działalności konkurencyjnej, co w wielu przypadkach wcale nie jest takie proste. W tego typu sprawach częstokroć konieczna jest ekspertyza biegłych.

Z tytułu naruszenia zakazu konkurencji i wyrządzenia przy tym znacznej szkody majątkowej, członka zarządu przewidziano także możliwość pociągnięcia do odpowiedzialności karnej.

Czy Spółka może zwolnić członka zarządu z zakazu konkurencji?

Tak, może. Zgody takiej udziela w formie pisemnej zarząd, chyba że umowa spółki przewiduje inny tryb.

Czy można w również w umowie regulować kwestie zakazu konkurencji członka zarządu?

Skonkretyzowanie postanowień dotyczących zakazu konkurencji może nastąpić w umowie o pracę z członkiem zarządu, w kontrakcie menedżerskim lub w innej umowie. Jeżeli Spółce zależy na ochronie swojego know – how, to powinna wręcz podpisać stosowne umowy tego typu z osobami zarządzającymi.

Na koniec…

Jeśli dotrwałeś do tego miejsca to znaczy, że tematyka konkurencji członka zarządu jest dla Ciebie z jakiegoś powodu niezwykle istotna. Chcesz wystąpić w imieniu Spółki lub po prostu chcesz zabezpieczyć jej interesy na przyszłość? A może to Tobie zarzucono grę nie fair? Zadzwoń. Zazwyczaj mamy czas na około pół godziny nieodpłatnej, wstępnej konsultacji.